- բազմապատկել այդ թվերի մոդուլները
- արդյունքի դիմաց դնել «−» նշանը
Օրինակ 1.
(+3/4)⋅(−7/9)=−|+3/4|⋅|−7/9| = −(3/4 ⋅ 7/9) = −21/36 = – 7/12
Օրինակ 2.
(−9 3/10)⋅(+1 1/5) = −|−9 3/10|⋅|+1 1/5| = −(9 3/10⋅1 1/5) = −11 4/25
(-) (+) = (-)
(+) (-) = (-)
Միևնույն նշաններով ռացիոնալ թվերի բազմապատկումը
Միևնույն նշաններով երկու ռացիոնալ թվեր բազմապատկելու համար պետք է՝
- բազմապատկել այդ թվերի մոդուլները,
- արդյունքի դիմաց դնել «+» նշանը:
Օրինակ 3.
(+1/4)⋅(+3/5) = +|+1/4|⋅|+3/5| = +(1/4 ⋅3/5) = +3/20
Օրինակ 4.
(−8 3/10)⋅(−2 1/10) = +|−8 3/10|⋅|−2 1/10| = +(8 3/10⋅2 1/10) =
= +17 43/100
(+) (+) = (+)
(-) (-) = (+)
Ռացիոնալ թվերի բազմապատկման համար ճիշտ է հետևյալ բանաձևը՝
𝑚/𝑛 ⋅𝑝/𝑞 = 𝑚⋅𝑝/𝑛⋅𝑞
Տարբեր նշաններով ռացիոնալ թվերի բաժանումը
Տարբեր նշաններով երկու ռացիոնալ թվեր բաժանելու համար պետք է՝
- բաժանել այդ թվերի մոդուլները,
- արդյունքի դիմաց դնել «−» նշանը:
(-) : (+) = (-)
(+) : (-) = (-)
Միևնույն նշաններով ռացիոնալ թվերի բաժանումը
Միևնույն նշաններով երկու ռացիոնալ թվեր բաժանելու համար պետք է՝
- բաժանել այդ թվերի մոդուլները,
- արդյունքի դիմաց դնել «+» նշանը
(+) : (+) = (+)
(-) : (-) = (+)
Ռացիոնալ թվերի բաժանումը կարելի է բերել բազմապատկման դեպքին:
Ճիշտ է հետևյալ բանաձևը՝
𝑚/𝑛 : 𝑝/𝑞 = 𝑚/𝑛 ⋅ 𝑞/𝑝 = 𝑚⋅𝑞/𝑛⋅𝑝
Օրինակ`
(+3/4) : (−7/9) = −(|+3/4| : |−7/9|) = −(3/4 : 7/9) = −(3/4⋅9/7) = −27/28
Դասարանական աշխատանք
- Կատարիր գործողությունը.
ա) 5 x(-64)=-320
բ) -57 x(-6)=+342
գ) 912 : (-48) = 19
դ) (-100) : 5 = -20
ե) (-56) : (-8) =+7
զ) 14 x(-5)=-70
- Կրճատիր կոտորակը.
- Հաշվիր արտադրյալը.
- Հաշվիր քանորդը.
- Կատարիր գործողությունը.
1*. Հայրը տղայի համար 9600 դրամ արժողությամբ կոստյում գնեց։ Դա կազմեց իր ունեցած ամբողջ գումարի 1/3 մասը։ Դրանից հետո նա գնեց մի քանի գիրք, և իր մոտ մնաց 15600 դրամ։ Որքա՞ն վճարեց գրքերի համար։
9600×3=28.800
28.800-15.600=7800
2*. Խառատը մինչև կեսօր կատարեց առաջադրանքի 2/8 մասը, կեսօրից հետո՝ 3/8-ը, որից հետո նրան մնաց տաշելու 24 դետալ։ Ընդամենը քանի՞ դետալ պետք է տաշեր խառատը։
24×5/8=15
24+15=39
Լրացուցիչ առաջադրանք
- Հաշվիր արտադրյալը.
(-1).3=-3
6. (-4)=-24
(-3).4=-12
6.(-5)=-30
(-4).10=-40
(-30).14= -420
(-8). 18= -144
(-28).6=-168
(-12).(-5)=+60
(-21).10=-210
- Հաշվիր քանորդը.
-3
կառում 40 դույլ ջուր կար։ Երբ տակառից դատարկեցին մի քանի դույլ ջուր, նրանում մնաց 7 անգամ շատ ջուր, քան դատարկել էին։ Քանի՞ դույլ էին դատարկել։
- Դպրոցը նիստերի դահլիճի համար աթոռներ ստացավ։ Եթե յուրաքանչյուր շարքում տեղադրեն 25 աթոռ, ապա 4 աթոռ կպակասի։ Եթե յուրաքանչյուչ շարքում տեղադրեն 24 աթոռ, ապա 12 աթոռ կավելանա։ Քանի աթոռ էր ստացել դպրոցը։