English. ex. 2, page 68

Claire can ride a bike but can’t swim.

They can learn a count but can’t learn to speak English.

I can use a computer but can’t draw pictures with it.

She can play the guitar but She can’t play the violit.

My sister can play the piano  but can’t sing

Uncle jim can fly a plane dut he can’t ride a bike.

My mum can sing  but she can’t play the guitar.

Ամբողջ թվերի գումարման օրենքները

Բնական և կոտորակային թվերի գումարման մեզ հայտնի տեղափոխական և զուգորդական օրենքները ճիշտ են նաև ամբողջ թվերի համար:

Գումարման տեղափոխական օրենքը:

a+b=b+a

Օրինակ

(+3)+(−8)=−5և(−8)+(+3)=−5

Հետևաբար, (+3)+(−8)=(−8)+(+3)

Օրինակ

(−4)+(−2)=−6և(−2)+(−4)=−6

Հետևաբար, (−4)+(−2)=(−2)+(−4)

 

Գումարման զուգորդական օրենքը.

  

(a + b) + c = a + (b + c)

 

(10 − 13) + 13 = (10 + (−13)) + 13 = 10 + ((−13) + 13) = 10 + 0 = 10

 

Դասարանական աշխատանք

 

1․ Ամբողջ թվերի զույգի համար ստուգիր գումարման տեղափոխական օրենքը․

 

ա) -9, -1 (-9)+(-1)=-9-1=-10, (-1)+(-9)=-1-9=-10

 

բ) -3, +7, (-3)+7=-3+7=4, 7+(-3)=7-3=4

 

գ) +8, -10, 8+(-10)=8-10=-2, (-10)+8=-10+8=-2

 

դ) -21, +12, -21+12=-9, 12+(-21)=12-21=-9

 

ե) -13, +14

-13+(+14)=1

+14+(-13)=1

զ) 0, -7

0+(-7)=-7

(-7)+0=-7

է) +8, 0

8+0=8

0+8=8

ը) +1, -4

1+(-4)=-3

(-4)+1=-3

  1. Ամբողջ թվերի եռյակի համար ստուգիր գումարման զուգորդական օրենքը․

 

ա) -7, +2, +10, -7+(2+10)=-7+12=5

բ) 0, +4, -11

0+(+4+(-7))=-14

գ) -10, -6, -3

-10+(-6+(-3))=-19

դ) -16, +8, -14

-16+(+8+(-14))=-22

ե) -20, 0, +19

-20+(0+19)=-1

զ) +15, +20, -25

15+(15+(-25))=+5

3․ Գտիր արտահայտության արժեքը՝ նախ գումարելով բոլոր դրական թվերը, ապա՝ բոլոր բացասական թվերը․

 

ա) -7 + 4 + (-2) + (-3) + 10 + (-14) =-26+14=-12

բ) 10 + (-8) + 6 + (-9) + (-15) + 20 =-32+36=4

  1. Հաշվիր առավել հարմար եղանակով․

ա) +7 – (-3) + 7 + (-8) + (-2) =2

 

բ) -11 + (-9) – 3 + (-4) + 24 =-3

 

գ) +2 – 44 – (-22) + 75 – (-20) =75

 

դ) +8 + (-18) – (+35) – 13 + 45 = -13

 

  1. Առանց հաշվելու պարզիր, թե ո՞ր արտահայտություններն են իրար հավասար:

 

ա) −14 + 40=26

բ) 40 − 14=26

գ) 14 − 40=-26

դ) −40 − 14-54

 

  1. Գտիր արտահայտության արժեքը:

 −1 + (−1) + (−1) + (−1) =-4

  1. (-27) + (-13) գումարին գումարիր առաջին գումարելիին հակադիր թիվը։

27-13=14

8․ Կատարիր գործողությունները․

ա) (-2) • (|-4| – |-8|)  =8

բ) ((-3) • (-7) – (-2) • |-4|) • (-6) =-78

գ) (|-21| + |+4|) : (-5) =-8

դ) (|-9| + |-1|) : (18 – (-|6|)) =10/24Կոտոնակ

9․ Աստղանիշի փոխարեն տեղադրիր > կամ < նշաններից որևէ մեկն այնպես, որ ստացվի ճիշտ անհավասարություն․

ա) 5 • 7  <  -1

բ) -4  >  2 • 3

գ) 0  < (-3) • (-4)

դ) (-5) • 2  > 0

ե) (-1) • (-4)  <  -1

զ) 5 • 7 > (-4) • (-9)

 

10.Կաթից ստացվում է 20% սերուցք, իսկ սերուցքից՝ 18% կարագ։ Որքա՞ն կարագ կստացվի 50 լիտր կաթից։

50×20:100=

 

Լրացուցիչ աշխատանք

1․ Ամբողջ թվերի զույգի համար ստուգիր գումարման տեղափոխական օրենքը․

 

ա) -5, +2

 

բ) +3, -6

 

գ) -11, +10

 

դ) -32, +22

 

  1. Ամբողջ թվերի եռյակի համար ստուգիր գումարման զուգորդական օրենքը․

 

ա) +8, -5, +1

 

բ) -10, +6, -8

 

գ) -21, +1, -7

 

դ) +32, -5, -14

 

3․ Կատարիր գործողությունները առավել հարմար եղանակով․

 

ա) 15 − 1 + 7 − 5 + 8 − 2 =

բ) 5 − 10 + 3 − 11 − 9 =

  1. Կատարիր բաժանում

ա) +56 ։ (-7) =

բ) -100 : (-5) =

գ) – 42 : (+6) =

դ) -36 : (-3) =

5․ Կատարիր բազմապատկում

ա) (-3) • (+4) =

 

բ) (+7) • (-14) =

 

գ) (-11) • (+7) =

 

դ) (+21) • (-5) =

 

Օքսիդներ: Թթուներ: Հիմքեր: Աղեր:Հոկտեմբերի 9-13[

Թթվածնի և այլ նյութերի միջև տեղի ունեցող քիմիական ռեակցիաներն անվանում են օքսիդացման ռեակցիաներ, իսկ դրանց հետևանքով ստացվող նյութերը՝ օքսիդներ:Այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են երկու տարրի ատոմներից, որոնցից մեկը թթվածինն է, կոչվում են օքսիդներ:
Օքսիդներ կարող են առաջանալ և՛ մետաղների, և՛ ոչ մետաղների՝ թթվածնի հետ միացումից:
Օրինակ
ածխածինը՝ (C)-ն միանալով թթվածնին առաջացնում է ածխածնի օքսիդ կամ ածխաթթու գազ՝ CO2:
պղինձը՝ (Cu) -ը միանալով թթվածնին առաջացնում է պղնձի օքսիդ՝ CuO:
Օքսիդների ստացումը և դրանց վիճակը
Օքսիդները սովորական պայմաններում կարող են լինել պինդ, հեղուկ և գազային:
Մետաղների օքսիդները սովորական պայմաններում պինդ նյութեր են:
Ոչ մետաղների օքսիդները սովորական պայմաններում կարող են լինել.
պինդ՝ P2O5
— հեղուկ՝ H2O
— գազ՝CO2
Օքսիդները ստացվում են ոչ միայն պարզ, այլ նաև բարդ նյութերը թթվածնով օքսիդացնելիս։
Օրինակ
Բնական գազը բարդ նյութ է, որի այրման ժամանակ ստացվում է երկու տեսակի օքսիդ՝ ջուր՝ H2O և ածխաթթու գազ՝ CO2։
Օքսիդները մեր շրջապատում:
Դրանց կիրառությունըՄեր շրջապատում կան բազմաթիվ օքսիդներ՝
ջուր՝ H2O (ջրածնի օքսիդ), ածխաթթու գազ՝CO2 (ածխածնի օքսիդ), ավազ՝SiO2 (սիլիցիումի օքսիդ) և այլն։ Բազմաթիվ հանքատեսակներ նույնպես պարունակում են օքսիդներ։

ԹԹուներ:
Թթուներ են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնց բաղադրության մեջ առկա են մետաղի ատոմի կողմից տեղակալվելու ընդունակ ջրածնի ատոմներ:

Առավել հայտնի թթուներն են՝

աղաթթուն՝ HCl

ազոտական թթուն՝ HNO3

ծծմբական թթուն՝ H2SO4

ֆոսֆորական թթուն՝ H3PO4
Թթուների բանաձևերից երևում է, որ դրանք միշտ պարունակում են ջրածնի ատոմներ: Քիմիական ռեակցիաների ընթացքում այդ ատոմները տեղակալվում են մետաղի ատոմներով: Բնության մեջ և կենցաղում ևս հանդիպում են թթուներ:
Օրինակ
քացախաթթու, կաթնաթթու, կարագաթթու, թրթնջկաթթու, կիտրոնաթթու, խնձորաթթու և այլն:
Անվանումներից պարզ է դառնում, թե որտե՛ղ են այդ թթուները հանդիպում:Որոշ թթուներ շատ թունավոր են: Առավել հայտնի թունավոր թթուներից են կապտաթթուն կամ ցիանաջրածնական թթուն՝ HCN, պլավիկյան կամ ֆտորաջրածնական թթուն ՝HF
Թթվի մոլեկուլում ջրածնի ատոմի (կամ ատոմների) հետ կապված այլ տարրերի ատոմները կամ ատոմների խմբերը, կոչվում են թթվային մնացորդ:
Օրինակ՝ ազոտական թթվի մնացորդը՝ NO3 խումբն է, ծծմբական թթվինը՝ SO4 խումբը, աղաթթվում՝ Cl ատոմը:
Թթուների բնութագրիչ հատկությունները:
Թթուներին կարելի է հայտնաբերել հայտանյութերի, ինչպես նաև թթուների բնութագրական հատկությունների միջոցով:

Հիմքեր

Հիմքեր կամ հիդրօքսիդներ են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են մետաղի ատոմից և մեկ կամ մի քանի հիդրօքսիլ խմբերից:
Հիդրոքսիլ խումբ են անվանում մետաղին միացված OH խումբը:
Հիմքերն անվանվում են համապատասխան մետաղի անվանն ավելացնելով հիդրօքսիդ բառը:
Օրինակ
KOH՝ կալիումի հիդրոքսիդ
NaOH՝ նատրիումի հիդրոքսիդ
Al(OH)3՝ ալյումինի հիդրոքսիդ
Fe(OH)2,Fe(OH)3՝ երկաթի հիդրոքսիդներ:
Հիմքերը լինում են ջրում լուծվող և ջրում չլուծվող։ Ջրում լուծելի հիմքերն անվանում են ալկալիներ։
Ալկալիներ են KOH-ը, NaOH-ը,Ca(OH)2-ը, Ba(OH)2-ը:
Անհամեմատ ավելի մեծ է ջրում չլուծվող հիմքերի թիվը՝ Mg(OH)2, Cu(OH)2, Fe(OH)2 և այլն:

Աղեր
Աղերը բարդ նյութեր են, որոնք կազմված են մետաղների ատոմներից և թթվային մնացորդներից։  Աղերն անվանելիս տալիս են նրա բաղադրության մեջ մտնող մետաղի և թթվային մնացորդի անունը։Ծծմբական թթվի աղերն անվանում են սուլֆատներ:
Օրինակ
Նատրիումի սուլֆատ` Na2SO4, կալցիումի սուլֆատ` CaSO4, պղնձի սուլֆատ` CuSO4:
Ազոտական թթվի աղերն անվանում են նիտրատներ:
Կալիումի նիտրատ՝ KNO3, նատրիումի նիտրատ՝ NaNO3, արծաթի նիտրատ՝ AgNO3:
Աղաթթվի աղերն անվանում են քլորիդներ:
Օրինակ
Նատրիումի քլորիդ (NaCl) (մեզ հայտնի կերակրի աղ), արծաթի քլորիդ` (AgCl):
Բոլոր աղերը պինդ նյութեր են, կարող են լինել գունավոր և անգույն, ջրում լավ լուծվող (NaCl), NaNO3 և վատ լուծվող (AgCl), CaCO3:
Աղերը լայն կիրառություն ունեն կենցաղում: Կերակրի աղը կամ նատրիումի քլորիդը (NaCl) անփոխարինելի է սննդի մեջ:
Հրուշակեղենի և հանքային ջրերի արտադրությունում օգտագործում են նատրիումի հիդրոկարբոնատը NaHCO3` սննդի սոդան:
Оճառի նաև ապակու արտադրության մեջ օգտագործվում է նատրիումի կարբոնատը Na2CO3, որը հայտնի է նաև լվացքի սոդա անվանմամբ:

Շինարարության մեջ լայն կիրառություն ունի կրաքարը` CaCO3, գիպսը, որ ևս աղ է:
Գիպսն օգտագործվում է նաև բժշկության մեջ՝ ատամնատեխնիկայում, ոսկրաբուժությունում:

Դասարանական աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

  1. Ո՞ր նյութերն են կոչվում օքսիդներ:

Այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են երկու տարրի ատոմներից, որոնցից մեկը թթվածինն է, կոչվում են օքսիդներ:

2.Ի՞նչ թթուներ կան բնության մեջ:

Բնության մեջ և կենցաղում  հանդիպում են թթուներ`
քացախաթթու, կաթնաթթու, կարագաթթու, թրթնջկաթթու, կիտրոնաթթու, խնձորաթթու և այլն:

3.Որտե՞ղ է կիրառվում գիպսը:

Գիպսն օգտագործվում են բժշկության մեջ՝ ատամնատեխնիկայում, ոսկրաբուժությունում:

Լրացուցիչ տնային առաջադրանքներ

  1. Ո՞րն է օքսիդացման ռեակցիան:

Թթվածնի և այլ նյութերի միջև տեղի ունեցող քիմիական ռեակցիաներն անվանում են օքսիդացման ռեակցիաներ։

2․Ի՞նչ բաղադրություն ունեն աղերը:

Աղերը բարդ նյութեր են, որոնք կազմված են մետաղների ատոմներից և թթվային մնացորդներից։  Աղերն անվանելիս տալիս են նրա բաղադրության մեջ մտնող մետաղի և թթվային մնացորդի անունը։

3.Ի՞նչ բաղադրություն ունեն հիմքերը:

Հիմքեր կամ հիդրօքսիդներ են կոչվում այն բարդ նյութերը, որոնք կազմված են մետաղի ատոմից և մեկ կամ մի քանի հիդրօքսիլ խմբերից:
Հիդրոքսիլ խումբ են անվանում մետաղին միացված OH խումբը:
Հիմքերն անվանվում են համապատասխան մետաղի անվանն ավելացնելով հիդրօքսիդ բառը:

Հետևյալ նախադասությունները գրեք և՛ ներկա շարունակականով, և՛ անցյալով։

She runs to me.

Does she run to me?

They come from America.

Do They come from America.

I ask a question.

Do

We have a shower.

He eats an apple.

Ընտրեք ճիշտ տարբերակը։

There is too much/many water in the bath tub.

How much/many brothers and sisters has Anne got?

I don’t receive much/many letters nowadays.

How much/many rice do you eat per week?

I put too much/many salt in the soup.

How much/many people were at the party?

It doesn’t make much/many sense.

There wasn’t much/many traffic on the motorway.

My grandfather does not have much/many hair, anymore.

How much/many plates do we need?

Հետևյալ նախադասությունները դարձրեք հարցական և ժխտական։

The lunch was on the table.

He saw the meat-balls.

The two friends ate the meat-balls.

Բույսերի կառուցվածքը և կենսագործունեությունը

Մեր շրջապատում կան շատ բույսեր: Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր: Դասարաններում և սենյակներում բույսերն աճեցվում են համապատասխան տարաներում, այստեղ բույսերը խնամքի առարկա են: Ի՞նչ է բնորոշ բույսերին:Բույսը հիմնականում աճում է հողում: Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը տեսանելի հատվածն է, որը գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատները լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:

 

Բացի նշվածից՝ բույսերի մի մասը ծաղկում է, տալիս պտուղներ և առաջաց­նում սերմեր: Ծաղիկները, պտուղները և սերմերը ևս բույսի կառուցվածքի մասերն են: Ծաղկման շրջանում բույսերը շատ շքեղ են, գունեղ, գեղեցիկ ու բուրավետ: Արմատը, ցողունը, տերևը, ծաղիկը, պտուղը, սերմը բույսի օրգաններն են:

Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ: Եթե ուշադիր դիտարկենք բույսի կյանքը, ապա կնկատենք այն, որ բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի ընթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

Որոշ բույսերի կենսագործունեության առանձնահատկություններից է հոտը, հաճախ նաև՝ բուրավետ լինելը:

Բույսերի մասին շատ հետաքրքիր երևույթներ կարելի է դիտել անտա­ռում կամ մարգագետնում, դպրոցամերձ կամ տնամերձ հողամասում, շրջա­կա կանաչ աշխարհում: Բույսերը պետք է ոչ միայն ճանաչել, այլ նաև՝ պաշտպանել: Բույսերը մարդկանց «կանաչ բարեկամներն» են:

Բույսերի մասին գիտությունը կոչվում է բուսաբանություն:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Շրջապատում որտե՞ղ են աճում բույսեր:

Տարբեր բույսեր՝ խոտեր, թփեր և ծառեր, աճում են անտառներում ու մարգագետիններում, այգիներում ու պուրակներում, փողոցների եզրերում, դպրոցամերձ և տնամերձ հողամա­սերում և այլուր:

  1. Ի՞նչ գիտեք բույսի մարմնի մասին: Ո՞րն է նրա ստորգետնյա, ո՞րը՝վերգետնյա հատվածը: Ի՞նչ կառուցվածք ունի բույսը: Բույսի ի՞նչ օրգաններ գիտեք:

Նրա մարմնի մի մասը գտնվում է հողում՝ կազմելով ստորգետնյա հատվածը: Մյուսը տեսանելի հատվածն է, որը գտնվում է հողից դուրս, կազմում վերգետնյա հատվածը: Բույսն ունի իր կառուցվածքը: Սովորաբար տարբերում են նրա արմատը, ցողունը և տերևը: Դրանք միասին կազմավորում են բույսի մարմինը: Արմատը սովորաբար կազմում է բույ­սի ստորգետնյա մասը: Արմատները լի­նում են շատ բարակ և հաստացված, կարճ և երկար: Ցողունն արմատին է միացնում տերևները:

  1. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ՝ բույսի աճի և զարգացման համար:

Բույսն անընդհատ աճում է և զար­գանում, նրա աճը լավ դիտվում է միջա­վայրի բարենպաստ պայմաններում՝  լույ­սի, ջրի և անհրաժեշտ այլ նյութերի առկայությամբ:

  1. Ինչպե՞ս է դրսևորվում բույսի կենսագործունեությունը:

Բույսը սնվում է, օգտագոր­ծում ջուր և ածխաթթու գազ, բույսի մարմնում առաջանում են տարբեր օր­գանական նյութեր: Բույսը նաև շնչում է, որի ընթացքում օգտագործում է թթվածին՝ կենդանիների և մարդու նման:

  1. Դիտարկեք շրջապատի որևէ բույս։ Նկարեք այդ բույսը: Ցույց տվեք նրա ստորգետնյա և վերգետնյա հատվածները, նշեք բույսի օրգանները: Ցորենի արմատի զանգվածը շատ ավելի մեծ է իր վերգետնյա մասից: Ինչո՞ւ: Թվարկեք այն բույսերը, որոնք ծաղկում են:
  2. Փորձեք նշել, թե ինչո՞վ են բույսերը կարևոր մարդու կյանքում:

Բույսերը մեզ օդ, թթվածին գեղեցկացնում եր մեր միջավայրը

Խիղճը

Կար-չկար մի մարդ կար: Այդ մարդը անխիղճ էր: Նա ոչ ոքի չէր սիրում, անգամ   իր որդուն: Որդին ամեն ինչ անում էր, որ հայրը նրան սիրեր, բայց չէր ստացվում ոչինչ:Մի օր որդին սաստիկ հիվանդանում է , ընկնում հիվանդանոց :Մեծ  գումար էր անհրաժեշտ, որ տղային բուժեին: Հայրն ընկնում է դռնեդուռ, օգնություն խնդրում մարդկանցից, որ գումար գտնի: Բոլորը խղճում են նրան, քանի որ նրա տղան շատ սիրված ու բարի էր: Այս մարդը գնում է եկեղեցի, ներողություն խնդրում իր չարության, անխղճության համար,և խնդրում Աստծուն, որ իր որդին առողջանա: Նաև խոստանում է, որ շատ կսիրի ու էլ  երբեք որդուն մենակ չի թողնի: Մի  քանի օրից որդին առողջանում է, իսկ անխիղճ հայրը՝ բարիանում: Նա շնորհակալություն է խնդրում Աստծուց իր աղոթքները լսելու համար:Եվ հայրը ասում է

– Ես քեզ երբեք միայնակ չեմ թողնի տղաս: Ասում է հայրը որդուն:

-ես էլ քեզ հայրիկ,: Ասաց տղան: Եվ նրանք սկսեցին երջանիկ ապրել և իրարից չէին բաժանվում:

 

 

 

Ուսումնական առաջին շրջանի ամփոփում. անգլերեն

English. A good time is coming

English․ Bees and Balls

My favourite school subject

English. November 7 — 11

English

English. October 31 — November 4

English. September 26 — 30

English Lesson 1

English

English. February 14-18

My school day

English. may 16-20

 

 

 

 

Մեսրոպ Մաշտոց. Հայոց գրերի գյուտը

Երբևէ մտածել եք հայոց գրերի գեղեցկության և կատարելության մասին։ Եկեք ևս մեկ անգամ խոսենք հայոց այբուբենի ստեղծող՝ լեզվաբան, աստվածաբան և վարդապետ Մեսրոպ Մաշտոցի մասին, ում դերը հայ ազգային ինքնության պահպանման գործում հնարավոր չէ չգերագնահատել։

ՄԵՍՐՈՊ ՄԱՇՏՈՑ։ԿՅԱՆՔԸ

Հայտնի է, որ Մեսրոպ Մաշտոցը ծնվել է 361 կամ 362 թվականին,Տարոն գավառի Հացեկ կամ Հացեկաց գյուղում։ Նրա աշակերտ Կորյունը նշում է, որ Մաշտոցը լավ կրթություն է ստացել և տիրապետում էր հունարեն, պարսկերեն, ասորերեն և վրացերեն լեզուներին։

Այն օրերին, չնայած նրան, որ Հայաստանն առաջին էր ընդունել քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն, ժողովուրդը չէր կարողանում ընթերցել օտար լեզվով գրված Աստվածաշունչը և հասկանալ քրիստոնեության գաղափարները։ Վարդապետները ընթերցում էին հունարեն Աստվածաչունչը և բանավոր ներկայացնում ժողովրդին, քանի որ չկային հայերեն տառեր։

4-րդ դարի վերջում Հայաստանը հայտնվել էր ծանր իրավիճակում։ 387 թվականին հայկական պետությունն առաջին անգամ բաժանվել էր Բյուզանդական կայսրության և Սասանյան Պարսկաստանի միջև։

Երկիրը՝ բաժանվելով երկու մասի, կորցրեց իր անկախությունը, ազգային, քաղաքական ու կրոնական միասնությունը, ինչը կարող էր հանգեցնել հայ ազգի միաձուլմանը զավթիչներին։

ՀԱՅ ԳՐԵՐԻ ԳՅՈՒՏԸ

Երկրի և հայ ազգի համար ստեղծված տվյալ դժվարին իրավիճակում հայ գրերի գյուտը դարձել էր այն միակ ելքը, որը կօգներ պահպանել երկու մասի բաժանված և օտար տիրապետության տակ գտնվող ժողովրդի ինքնությունը, մշակութային ու կրոնական միասնությունը։ Այս պայմաններում է, որ Մեսրոպ Մաշտոցը նախաձեռնում է հայ գրերի ստեղծումը։

405 թվականին Մաշտոցը ստեղծում է հայոց գրերը, որոնք կատարելապես համապատասխանում էին հայոց լեզվի հնչունային համակարգին։ Մեսրոպյան այբուբենն ունեև 36 տառ, որոնց հետագայում ավելացվեցին ևս երեքը։

ԱՍՏՎԱԾԱՇՆՉԻ ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Գրերի ստեղծումից հետո Մեսրոպ Մաշտոցը և Սահակ Պարթևն իրենց աշակերտների հետ միասին սկսել են Աստվածաշնչի թարգմանությունը։ Կարճ ժամանակում Սուրբ գիրքը թարգմանվել է հայերեն։

Ահա հայերեն թարգմանված առաջին նախադասությունը.

«Ճանաչել իմաստությունը և խրատը, իմանալ հանճարի խոսքը»։

ՄԵՍՐՈՊ ՄԱՇՏՈՑԻ ԺԱՌԱՆԳՈՒԹՅՈՒՆԸ

Մեսրոպ Մաշտոցը մահացել է 440 թվականին։ Մաշտոցի մահից հետո նրա մարմինը տեղափոխում են Օշական (գյուղ Արագածոտնի մարզում, Քասաղ գետի ափին), որտեղ երեք տարի անց հազարապետ Վահան Ամատունին մատուռ է կառուցում Մաշտոցի շիրիմի վրա։

Մայրաքաղաքի կենտրոնական փողոցներից մեկը՝ Մեսրոպ Մաշտոցի պողոտան, նույնպես կրում է մեծ հայի անունը։ Այս փողոցը տանում է դեպի Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան՝ հին ձեռագրերի և փաստաթղթերի պահպանման և ուսումնասիրման կենտրոն։ Շենքի դիմաց կանգնեցված է Մաշտոցի արձանը՝ նրա աշակերտ Կորյունի հետ։

Հայաստանում կա նաև հայոց այբուբենին նվիրված համալիր, որը գտնվում է Արագածոտնի մարզում՝ Արտաշավան գյուղի մոտակայքում։ Այստեղ կանգնեցված են հայկական այբուբենի 39 տառերի քարե արձանները։ Համալիրը կառուցվել է 2005 թվականին՝ հայկական այբուբենի ստեղծման 1600-ամյակի առթիվ։

ԱՄՓՈՓՈՒՄ

Մեսրոպ Մաշտոցը հայ ազգային հերոս է և մեծ վարդապետ, որի առաքելությունը հայերի, որպես ազգի պահպանությունն էր։

Գրող Ավետիք Իսահակյանը այսպես է ասել Մաշտոցի մասին. «Մեսրոպ Մաշտոցի ստեղծած տառերը փրկեցին հայոց լեզուն և մշակույթը»։

Իր պատմության ընթացքում հայ ազգը շատ է պայքարել իր ինքնությունը, լեզուն և կրոնը պահպանելու համար։ Մաշտոցի գյուտն այսօր էլ ծառայում է այդ մեծ նպատակին։

Առաջադրանք

  • Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ հայոց գրերի ստեղծումը։
  • Որտե՞ղ է գտնվում Մաշտոցի գերեզմանը։
  • Մեսրոպ Մաշտոցի անունը կրող ի՞նչ վայրեր կան Երևանում։

Фразеологизмы античной мифологии

Цель проекта: составление словаря фразеологизмов, основанных на мифах древней Греции.

Задачи:

 

  • выяснить, что является фразеологизмом;
  • составить список и узнать происхождение и значение древнегреческих фразеологизмов;
  • составить словарь древнегреческих фразеологизмов.

 

 

 

 

«Ящик Пандоры»

Согласно легенде, когда Прометей, могучий титан, похитил для смертных божественный огонь, научил их искусствам и ремеслам и дал им знания, счастливее стала жизнь на земле. Зевс, разгневанный поступком Прометея, жестоко покарал его, а людям послал на землю зло. Он повелел славному богу-кузнецу Гефесту смешать землю и воду и сделать из этой смеси прекрасную девушку, которая обладала бы силой людей, нежным голосом и взглядом очей, подобным взгляду бессмертных богинь. Дочь Зевса, Афина-Паллада, должна была выткать для нее прекрасную одежду; богиня любви, златая Афродита, должна была дать ей неотразимую прелесть; Гермес — дать ей хитрый ум и изворотливость.

Тотчас же боги исполнили повеление Зевса. Гефест сделал из земли необычайно прекрасную девушку. Оживили ее боги. Афина-Паллада облекла девушку в сияющие, как солнце, одежды и надела на нее золотые ожерелья. Гермес вложил ей в уста лживые и полные лести речи. Назвали боги ее Пандорой. Пандора должна была принести с собой людям несчастье.

Когда это зло для людей было готово, Зевс послал Гермеса отнести Пандору на землю к брату Прометея, Эпиметею. Мудрый Прометей много раз предостерегал своего неразумного брата и советовал ему не принимать даров от Зевса. Он боялся, что эти дары принесут с собой людям горе. Но не послушался Эпиметей совета мудрого брата. Пленила его своей красотой Пандора, и он взял ее себе в жены. Вскоре Эпиметей узнал, сколько зла принесла с собой Пандора людям.

В доме Эпиметея стоял большой сосуд, плотно закрытый тяжелой крышкой; никто не знал, что в этом сосуде, и никто не решался открыть его, так как все знали, что это грозит бедами. Любопытная Пандора тайно сняла с сосуда крышку, и разлетелись по всей земле те бедствия, которые были некогда в нем заключены.

Счастливо жили раньше люди, не зная зла, тяжелого труда и губительных болезней. Теперь злом наполнялись и земля, и море. Незваными и днем, и ночью приходят к людям зло и болезни, страдания несут они с собой людям. Неслышными шагами, молча приходят они, так как лишил их Зевс дара речи, — он сотворил зло и болезни немыми.

«Ахиллесова пята»

Многие предания древней Греции имеют несколько вариантов. Ахиллесова пята миф относится к таким сказаниям. По одной версии, мать героя закаляла его в божественном огне. Второй вариант истории о том, как великий воин обрел свою неуязвимость, гласит, что Фетида окунала его в воду реки мертвых — Стикс. В обоих случаях единственным слабым местом мальчика осталась пята, за которую младенца держали.

Ахилл прославился как великий воин. С самого детства он рос крепким и выдающимся юношей. Ему были неизвестны страх и робость. Не было того, что могло бы напугать героя. Будучи еще совсем маленьким, он ходил на охоту убивать львов и терроризирующих крестьян диких кабанов.

Была в нем не только сила, но и скорость.

Рос он под наставлением своей матери Фетиды. Она хоть и была богиней, но ни на день не забывала про смертного сына. С наставлениями и учениями являлась мать к Ахиллу.

Однажды, известный в те времена предводитель воителей Менелай стал собирать новое войско, чтобы отправиться войной на Трою.  Он обратился к Ахиллу и призвал его участвовать в предшествующей войне, и тот, не думая, согласился.

Он в первые же дни обрел репутацию великого воина. Бесстрашие и умение обращаться с мечом обеспечили юноше воинскую славу. Миф рассказывает, что им было совершено большое количество подвигов на поле битвы. Удача сопутствовала мальчику повсюду.

Вся суть и происхождение выражения «Ахиллесова пята» заключается в нелепой гибели героя. После возвращения с войны Ахилл отправился к царскому дворцу, там он встретился с ненавидящим его принцем Парисом. Тот взял лук и выстрелил в юношу. Он выпустил две стрелы, одна из которых вонзилась в единственную слабую точку у героя не теле — в пятку. Отравленный наконечник не оставил шансов Ахиллу выжить.

«Панический страх»

В Греческой мифологии часто можно было видеть и бога Пана. Когда родился великий Пан, то мать его нимфа Дриопа, взглянув на сына, в ужасе обратилась в бегство. Он родился с козлиными ногами и рогами и с длинной бородой. Но отец его, Гермес, обрадовался рождению сына, он взял его на руки и отнес на светлый Олимп к богам. Все боги громко радовались рождению Пана и смеялись, глядя на него.

Бог Пан не остался жить с богами на Олимпе. Он ушел в тенистые леса, в горы. Там пасет он стада. Лишь только услышат нимфы чудные звуки свирели Пана, как толпами спешат они к нему, окружают его, и вскоре веселый хоровод движется по зеленой уединенной долине, под звуки музыки Пана. Пан и сам любит принимать участие в танцах нимф. Когда Пан развеселится, тогда веселый шум поднимается в лесах по склонам гор. Когда же наступает жаркий полдень, Пан удаляется в густую чащу леса или в прохладный грот и там отдыхает. Опасно беспокоить тогда Пана; он вспыльчив, он может в гневе послать тяжелый давящий сон, он может, неожиданно появившись, испугать потревожившего его путника. Наконец, может он наслать и панический страх, такой ужас, когда человек бросается бежать, не разбирая дороги, через леса, через горы, по краю пропастей, не замечая, что бегство ежеминутно грозит ему гибелью. Случалось, что Пан целому войску внушал подобный страх, и оно обращалось в неудержимое бегство. Не следует раздражать Пана — когда вспылит, он грозен. Но если Пан не гневается, то милостив он и добродушен. Много благ посылает он пастухам. Бережет и холит стада греков великий Пан.

«Домоклов меч» — постоянно угрожающая опасность

В прекрасном и богатом сицилийском городе Сиракузы тридцать восемь лет единолично правил Дионисий. И хотя могущество его было велико, счастливым он себя не чувствовал. Он жил в постоянной тревоге, особенно опасаясь за свою власть и жизнь. Дионисий никому не доверял, а потому не имел настоящих друзей. Телохранителей он набирал из бывших рабов, которым даровал свободу.

Он опасался ходить или ездить куда-либо, так как повсюду ему мерещились ловушки и засады.

Страх постоянно сопутствовал Дионисию. Если он даже дома боялся всего и вся, то что уж говорить о том, когда ему приходилось покидать дворец! Он боялся встречаться с народом, выступать перед ним.

И вот однажды тирану предоставилась возможность показать всем, какова на самом деле его счастливая жизнь. Среди окружавших его льстецов был человек по имени Дамокл. Ему страстно хотелось больше других угодить своему благодетелю. И вот он восхищенно сказал Дионисию: «Какой ты счастливый, царь! У тебя несметные богатства! Ты правитель прекрасного города! Твой дворец великолепен, красивее и богаче его вряд ли можно сыскать! Я уверен, на свете еще не было человека счастливее

Дионисий ответил: «Ты замечательно говоришь, Дамокл, о моей прекрасной жизни. Наверняка и ты хотел бы жить такой же прекрасной жизнью? Говори правду, не бойся».

Дионисий тут же исполнил его желание. Он приказал посадить его на золотое сиденье, покрытое великолепным ковром, изготовленным искуснейшими мастерами, а рядом поставить несколько изящных столиков, на которых сверкали драгоценные приборы из золота и серебра.

Однако Дионисий велел незаметно спустить с потолка острый меч, подвешенный на конском волосе. Он висел прямо над шеей мнимого счастливца. Заметив его, Дамокл тут же потерял интерес к окружающей его роскоши, перестал получать удовольствие от еды и напитков. Он уже не смотрел на прислуживающих ему юношей, не замечал красоты золотой и серебряной утвари, не тянул руку к изысканным блюдам. Он не сводил застывшего взгляда с блестящего меча. При этом так дрожал от страха, что с него даже свалился венок, который обычно надевали на голову гостям во время торжественных пиров.

Кончилось тем, что Дамокл попросил тирана освободить его от всей этой роскоши, поскольку он в полной мере вкусил его счастья и с него достаточно. Так он на собственном опыте изведал, что не может быть счастлив тот, над кем постоянно висит угроза какой-нибудь беды.

  • Прочитай мифы о Пандоре и Ахиллесе.
  • Объясни значения выражений “Открыть ящик Пандоры” и “Ахиллесова пята”.
  • Повтори слова-действия.
  • Подбери и запиши как можно больше слов-дейстыий к данным существительным. Снег — идет, идет,  лежит, сыплется, кружится, укутывает, покрывает. дождь-идет,идет, лет
  • пчела-летит,кружится,
  •  котенок-мурчит,лежит
  • повар-готовит,нарезает
  • ученик-учитсья,играет
  • человек-читает,кушает
  • Подбери синонимы к данным словам: покарал-достиг, уста-губи, предостерегал, бедствия-нишасте, предания, неуязвимость.
  • Образуй форму прошедшего времени: вырезать – он вырезал, она вырезала, узнать – он узнал, она узнала, поджарил – он поджег, она поджегда, услышать – он услышал, она услышала, падать – он падал, она падала, оно падоло, хрустеть – он хрустил, она хрустила, оно хрустильяю
Skip to toolbar